ترانزیستور و تعیین پایه ها و نوع ترانزیستور به کمک اهم متر

ترانزیستور و تعیین پایه ها و نوع ترانزیستور به کمک اهم متر

نوشته شده توسط Dj-Hamed.J مهندس برق قدرت دانشگاه سراج

ترانزیستور BJT :

همانطور که میدانید ترانزیستور معمولی از سه کریستال نوع N و P تشکیل یافته است.ترتیب قرار گرفتن کریستال های P و N در کنار هم میتواند به دو صورت  PNP و NPN باشد(مطابق شکل زیر) و از این رو میتوان نتیجه گرفت دو نوع ترانزیستور وجود دارد(ترانزیستور نوع NPN و ترانزیستور نوع PNP)

برای دیدن ادامه توضیحات و عکس های مربوطه به ادامه مطلب رجوع کنید.

مدار معادل دیودی ترانزیستور :

همانگونه که میدانید هر اتصال P-N  معادل یک نوع دیود بوده از این رو ترانزیستور را میتوان به صورت دو عدد دیود کنار هم معادل کرد.

پایه های ترانزیستور:

همانگونه که در شکل بالا مشاهده میکنید ترانزیستور دارای سه پایه میباشد با نام های : امیتر ، بیس و کلکتورکه به صورت اختصار با حروف C  ، B , E نشان داده میشود.

E : ” امیتر” یعنی منتشر کننده

B : “بیس” یعنی پایه

C : “کلکتور” یعنی جمع کننده

مشخص نمودن پایه ها و نوع ترانزیستور به کمک اهم متر:

برای تعیین پایه ها و نوع ترانزیستور عموما دو روش وجود دارد:

۱- استفاده از اهمتر عقربه ای جهت تعیین پایه ها و نوع ترانزیستور

۲- استفاده از مولتی متر دیجیتال جهت تعیین پایه ها و نوع ترانزیستور

۱-استفاده از اهمتر عقربه ای :

چون هر ترانزیستور معادل دو دیود است می توان با استفاده از این خاصیت برای تشخیص پایه بیس استفاده نمود.یک پایه در ترانزیستور وجود دارد که نسبت به دو پایه ی دیگر مانند یک دیود عمل می کند،یعنی اهم متر از یک جهت اهم کم را نشان می دهد و با عوض کردن سیم های اهم متر،مقدار مقاومت نشان داده شده به وسیله اهم متر،زیاد است، این پایه بیس ترانزیستور است.

با مشخص شدن بیس نوع ترانزیستور را می توان تععین نمود.حالتی که اهم متر اهم کم را نشان میدهد اگر سیم منفی واقعی اهم متر به بیس وصل باشد نوع ترانزیستور مثبت (PNP ).اگر در حالت اهم کم سیم مثبت واقعی اهم متر به بیس وصل باشد نوع ترانزیستور منفی (NPN) است.برای تعیین کلکتور و امیتر ترانزیستور می توان مقاومت بین بیس و دو پایه ی دیگر را اندازه گرفت.مقاومت بیس کلکتور کم تر از مقاومت بیس امیتر است.

۲- استفاده از مولتی متر دیجیتال :

از مولتی متر دیجیتالی در وضعیت آزمایش دیود برای آزمایش ترانزیستور استفاده می کنند.مانند حالت آزمایش دیود ، وقتی دیود بیس امیتر یا دیود بیس کلکتور در بایاس موافق قرار گیرند ولتاژ بایاس موافق دیود روی صفحه نمایش نشان داده خواهد شد.در بایاس مخالف ولتاژ بایاس مخالف دیود روی صفحه نمایش ظاهر می شود.

در شکل زیر حالت های گوناگون تست ترانزیستور به کمک اهم متر را مشاهده میکنید:

دو شکل سمت راست تست پیوند BC و دو شکل سمت چپ تست پیوند BE را نشان میدهد.از سمت راست اولین شکل بایاس مخالف بعدی بایاس موافق ،سومین شکل بایاس مخالف و آخرین شکل (شکل سمت چپ) بایاس موافق این پیوندها را نشان میدهد.

در یک ترانزیستور معیوب اگر اتصال بیس امیتر یا اتصال بیس کلکتور آن قطع باشد در این صورت مولتی متر ولتاژ بایاس مخالف را نشان می دهد.

 

در صورت اتصال کوتاه بودن بیس امیتر یا بیس کلکتور مولتی متر(اهم متر) ولتاژ ((صفر)) را نشان خواهد داد.